Çdo ditë vdesin afërsisht 830 gra në të gjithë botën, kryesisht nga shkaqe të lidhura me shtatzëninë dhe lindje të komplikuara. Studimet tregojnë se mortaliteti më i lartë amtarë evidentohet në zonat e varfëra, në ato rurale edhe në vende me të ardhura të ulta.
Sipas OBSH-së shifrat zyrtare të raportuara nga këto vendet kanë pësuar ulje krahasuar me tri dekada më parë. Nëse në vitin 1990 mortaliteti amtar ishte 35 vdekje për 100.000 lindje të gjalla, vitet e fundit kjo shifër është ulur në 16 vdekje për 100.000 lindje të gjalla.
Përsa i takon situatës në Shqipëri, Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale raporton rënie dyfish të vdekshmërisë së nënave. Nëse në vitin 1990 vdekshmëria amtare ka qënë 22.7 vdekje për 100.000 lindje të gjalla, numri u ul në 11.8 vdekje për 100.000 lindje të gjalla.
Ulja e vdekshmërisë amtare do të thotë dhe ulje e sëmundshmërisë tek nënat. Edhe në këtë drejtim statistikat janë optimiste në Shqipëri. Nëse në vitin 1990 raportohej sëmundshmëri 87/100.000 gra, në dekadën e fundit sëmundshmëria pësoi ulje në 18/100.000 gra.
Krahasuar me vendet e rajonit, sëmundjet amtare në Shqipëri ishin më të ulëta se në Serbi, Maqedoni dhe Malin e Zi, por më të larta sesa në Kroaci dhe Bosnje-Hercegovinë.
Ekspertët e shëndetit rendisin disa shkaqe për vdekshmërinë amtare.
Sipas tyre, përafërsisht 75% të gjitha vdekjeve amtare ndodhin për shkak të hemoragjisë së rëndë para, gjatë dhe pas lindjes. Infeksionet e rënda kryesisht ato pas lindjes, presioni i lartë arterial gjatë shtatzënisë.
Komplikacionet e ndryshme që mund të pësojnë gjatë ose pas lindjes si dhe aborti. Që të ketë vdekshmëri më të ulët amtare, çdo grua duhet të ketë një shtatzëni të dëshiruar dhe një lindje të sigurtë ku nëna dhe foshnja të gëzojnë shëndet të plotë.
OBSH, autoritet shëndetësore në vendet respektive, UNFPA si pjesë e Axhendës për Zhvillim të Qëndrueshëm, midis viteve 2016 dhe 2030, synojnë të pakësojnë norma globale e vdekshmërisë amtare.
UNFPA në Shqipëri përmes porgrameve për shëndetin riprodhuese dhe mbështetjes së punonjësve të shëndetit; asiston në kualifimin e bluzave të bardha kryesisht në maternitetet e vendit që të realizojnë lindje të sigurta.
Gjithashtu UNFPA në Shqipëri mbështet shtatzëni të dëshiruara përmes programeve të planfikimit familjarë. UNFPA në misionin e saj është e shqetësuar ndaj çdo humbje jete, ndaj thotë se e drejta për aksesin në sistemin shëndetësor është themelor për çdo fëmijë, grua apo burrë për të shmangur sa është e mundur mortalitetin në moshat e reja.
