Një tjetër hap drejt “ringjalljes” së specieve të zhdukura është bërë së fundmi nga kompania bioteknologjike amerikane, Colossal Biosciences, e cila ka prezantuar tre këlyshë ujqish të krijuar nga ADN e modifikuar për t’u ngjashmuar me ujkun legjendar të tmerrshëm, një specie e zhdukur prej mijëra vitesh, e bërë e famshme nga seriali “Game of Thrones”.
Sipas një raporti të New York Times, gjithçka nisi në vitin 2021 kur studiuesit arritën të nxirrnin ADN-në nga fosile ujqërish të gjetura në Antarktik, të cilët besohet se janë zhdukur rreth 13,000 vjet më parë. Në vitin 2023, Colossal u përqendrua në këtë specie për shkak të afërsisë së saj gjenetike me qentë dhe ujqërit e sotëm.
ADN-ja e përdorur për eksperimentin vinte nga një dhëmb 13,000-vjeçar i gjetur në Ohio dhe një kafkë 72,000-vjeçare nga Idaho. Analizat zbuluan se këta ujqër të lashtë ndanin të njëjtën origjinë me çakejtë dhe qentë e egër afrikanë, duke u shkëputur nga degët e tjera të familjes 4.5 milion vite më parë.
Ujqërit antarktikë ishin 25% më të mëdhenj se ujqërit gri, kishin dhëmbë dhe nofulla më të fuqishme dhe ishin grabitqarë dominues në Amerikën e Veriut, deri sa u zhdukën për shkak të ndërhyrjes njerëzore dhe zhdukjes së gjahut të tyre kryesor.
Me ndihmën e mostrave të ADN-së së ruajtur, studiuesit e Colossal modifikuan 20 gjene të ujkut gri për të riprodhuar karakteristikat fizike të ujkut të tmerrshëm. Ata krijuan embrione nga këto qeliza të redaktuara dhe i implantuan në qen-femra që shërbyen si nëna surrogate.
Rezultati: tre këlyshë, dy meshkuj dhe një femër, të pagëzuar si Romylos, Romos dhe Kalisi. Ata kanë gëzof të dendur, ngjyrë të çelur dhe përmasat e tyre janë dukshëm më të mëdha se të ujqërve të zakonshëm.
Krejt procesi u drejtua nga Beth Shapiro, një emër i njohur në fushën e gjenetikës dhe evolucionit. “Këto nuk janë kopje identike të ujkut të zhdukur, por përfaqësojnë përpjekjen më të avancuar deri më sot për të ‘çzhdukur zhdukjen’,” deklaroi ajo.
Këlyshët janë strehuar në një pronë të madhe, në një vend të pazbuluar në veri të SHBA-së dhe do të qëndrojnë në robëri. Ndërkohë, teknologjia e përdorur mund të shërbejë për ruajtjen e specieve të rrezikuara, siç është ujku i kuq amerikan.
Megjithatë, disa ekspertë shprehen skeptikë dhe theksojnë se nuk bëhet fjalë për ringjalljen e një specieje të zhdukur në kuptimin shkencor të fjalës, por për krijimin e një kafshe hibride, një ujk gri me kod gjenetik të modifikuar për të imituar tiparet e ujkut të tmerrshëm.
