Në fund të muajit janar, kompania lider në shërbimet digjitale “Inetum Consulting” i prezantoi kryeministrit shqiptar Edi Rama udhërrëfyesin digjital franko-shqiptar, i cili e miratoi atë.
Më 11 mars, ndërkaq u mbajt një seancë plenare për prezantimin e studimit, në prani të të gjithë aktorëve privatë dhe publikë shqiptarë dhe francezë.
Qëllimi është pozicionimi i Shqipërisë si një lojtar kyç i Inteligjencës Artificiale (AI) deri në vitin 2030, tregon Emmanuelle Payan, Drejtore e Përgjithshme e Inetum Consulting për Albanian Post.
Sipas saj, propozimi i parë është zhvillimi i një Fabrike të AI-t brenda administratës publike në Shqipëri.
Ndërsa, ai përfundimtar fokusohet në zhvillimin e infrastrukturës digjitale të nevojshme për të përmbushur nevojat kompjuterike në rritje të shpejtë të nxitura nga AI.
Drejtoresha e Përgjithshme e Inetum Consulting zbulon tri shtylla kryesore gjatë intervistës me AP-në, të cilat do të përshpejtojnë pozicionimin e Shqipërisë si një lojtar kyç në skenën evropiane të AI-t.
Intervista e plotë me Emmanuelle Payan, Drejtore e Përgjithshme e Inetum Consulting
AP: A mund të jepni më shumë detaje rreth tre projekteve kryesore (fabrika e AI-t, qendra e të dhënave për turizmin dhe lëvizshmërinë dhe qendrat e të dhënave komerciale) të përshkruara në udhërrëfyes?
“Në Inetum, ne jemi krenarë që kontribuojmë në krijimin e një udhërrëfyesi digjital për Shqipërinë, shtylla qendrore e së cilës është forcimi i aftësive të Inteligjencës Artificiale për të pozicionuar vendin si një lojtar kyç i AI-t deri në vitin 2030. Tre projekte kryesore janë përcaktuar për të strukturuar këtë vizion. Propozimi ynë i parë është të zhvillojmë një Fabrikë të AI-t brenda administratës publike“.
“Ky është një ekip i përkushtuar për përdorimin e AI-t ndërkohë që trajnojmë burimet lokale për të nxitur zhvillimin e shpejtë të aftësive dhe për të përforcuar ekosistemin lokal të AI-t, ne besojmë se krijimi i një qendre të dhënash për turizmin dhe logjistikën është thelbësore për të promovuar vendimmarrjen e bazuar në të dhëna nga aktorët publikë dhe privatë duhet të ketë një pamje të qartë kristal të të ardhurave dhe aktiviteteve të gjeneruara nga ky sektor për të informuar më mirë politikat publike”.
Propozimi ynë përfundimtar fokusohet në zhvillimin e infrastrukturës digjitale të nevojshme për të përmbushur nevojat kompjuterike në rritje të shpejtë të nxitura nga AI. Kjo përfshin ndërtimin e një qendre të dhënash komerciale të aftë për të shitur shërbime Cloud për klientët me bazë ndërkombëtare nga Shqipëria, të mundësuar tërësisht nga energjia e gjelbër. Shqipëria ka një avantazh të fortë në këtë drejtim – 99 për qind e energjisë elektrike të saj aktualisht është pa (emetime) karboni”, tregon Emmanuelle Payan, Drejtore e Përgjithshme e Inetum Consulting.
AP: Si do ta mbështesin shtyllat ndërfunksionale si arsimi dhe rregullimi zbatimin e suksesshëm të iniciativave të AI-t?
“Partneritetet bashkëpunuese në arsimin e lartë midis universiteteve franceze dhe shqiptare synojnë të sigurojnë grupin e talenteve për t’i shërbyer iniciativave të AI-t të Shqipërisë në vitet e ardhshme, ndërkohë që promovojnë ndarjen e praktikave më të mira ndërkombëtare në sektorin e teknologjisë. Programet e specializuara të AI-t në nivelin Master dhe hapja e shkollave si Ecole42 në Tiranë janë raste më emblematike. Për më tepër, promovimi i AI në shkallë kërkon një qasje të strukturuar për të siguruar përdorim të monitoruar dhe etik – këtu rregullorja luan një rol qendror”, shton Emmanuelle Payan.
AP: Në çfarë mënyrash zhvillimi i propozuar i AI-t do të përputhet me qëllimin e Shqipërisë për t’u bërë një qendër evropiane për inteligjencën artificiale të gjelbër?
“Tri shtyllat kryesore të përshkruara më sipër parashtrojnë themelet thelbësore për të përshpejtuar pozicionimin e Shqipërisë si një lojtar kyç në skenën evropiane të AI-t. Çdo projekt trajton levat që janë thelbësore për të nxitur transformimin digjital në shkallë kombëtare: kapacitetet e sektorit publik, segmentet kryesore të rritjes në ekonomi dhe nevojat infrastrukturore. Siç riafirmohet nga autoritetet në AI janë vendosur kushtet e duhura për ta bërë atë para. Shqipëria duhet të jetë pjesë e këtij momenti dhe ne jemi krenarë që e mbështesim këtë trajektore”, thotë Drejtorja e Përgjithshme e Inetum Consulting.
AP: Si kontribuon partneriteti midis Shqipërisë dhe Francës në suksesin afatgjatë të këtij udhërrëfyesi të AI-t?
“Bashkëpunimi i ngushtë dypalësh midis Shqipërisë dhe Francës mundëson një dialog konstruktiv se si të zhvillohet në mënyrë të qëndrueshme AI dhe si të mbështesim reciprokisht nevojat tona strategjike në sektorin digjital. Të dyja vendet kanë avantazhet e tyre fiskale dhe teknike nga të cilat mund të ndërtohen ofertat konkurruese të AI-t dhe ne duhet të përfitojmë nga kjo mundësi. E rëndësishmja, lloje të ndryshme të palëve të interesuara duhet të mobilizohen që nga fillimi për të siguruar suksesin afatgjatë të këtij udhërrëfyesi – si nga këndvështrimi tregtar ashtu edhe ai diplomatik”, mendon Emmanuelle Payan.
AP: Cili është afati kohor i pritshëm për zbatimin e këtyre iniciativave të AI-t, dhe cilët janë hapat e ardhshëm pas prezantimit?
“Qëllimi është të fillojmë studimet e kërkuara të fizibilitetit dhe fazat e inkuadrimit të projekteve kryesore prioritare gjatë vitit 2025. Për sa i përket hapave të ardhshëm, fokusi ynë është në përafrimin e të gjithë palëve të interesuara për të konsoliduar pronësinë dhe mekanizmat e ofrimit të projektit, duke adresuar gjithashtu instrumentet e financimit që lidhen me secilin projekt. Veçanërisht, ne duhet të kemi parasysh rregulloret evropiane, të përcaktuara nga akti i AI-t, si Përputhshmëria e sistemeve të AI-t nga kompensimi. Ne si Inetum, jemi të përkushtuar të mbështesim Shqipërinë në realizimin e këtyre iniciativave të AI-t”, ravijëzon Emmanuelle Payan.
