Mero Baze
Udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Milorad Dodik, duket se po largohet nga jeta politike në Bosnjë në shkëmbim të heqjes së sanksioneve të vendosura në vitin 2017 nga Departamenti i Thesarit i SHBA-së, për pengimin aktiv të zbatimit të Marrëveshjes së Dejtonit, përmes sfidimit të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjë-Hercegovinës.
Fuqia ligjore për vendosjen e tyre rrjedh nga Urdhri Ekzekutiv nr. 13304, i nënshkruar që në vitin 2003 nga Presidenti George W. Bush, i cili autorizon Departamentin e Thesarit të vendosë sanksione ndaj personave që pengojnë zbatimin e Marrëveshjes së Paqes së Dejtonit ose minojnë stabilitetin në Ballkanin Perëndimor.
Sanksionet përfshinin ngrirjen e çdo pasurie të Dodikut nën juridiksionin amerikan dhe ndalimin për qytetarët dhe kompanitë amerikane që të bënin transaksione me të.
Presidenti i SHBA-së nuk e ka nënshkruar personalisht vendimin kundër Dodikut, por Departamenti i Thesarit ka zbatuar urdhrin ekzekutiv ekzistues si bazë ligjore për sanksionin.
Heqja e sanksioneve ndaj Dodikut në shkëmbim të largimit të tij nga jeta politike rrit shanset e integrimit të Bosnjë-Hercegovinës në Bashkimin Evropian dhe zhbën një vatër të fortë të ndikimit rus në zemër të Ballkanit, e cila po kthehej në një model shkatërrues për stabilitetin e vendeve që kanë probleme me Serbinë, përfshirë edhe Kosovën.
Heqja e sanksioneve kundrejt largimit nga politika, në një farë mënyre, arrin qëllimin e sanksioneve në këtë rast, pasi ato ishin pikërisht për të zhdukur rrezikun e minimit të Marrëveshjes së Dejtonit, e cila është strumbullari i paqes në Bosnjë.
Fakti që udhëheqësi ultranacionalist serb, që është figura më e dashur e Kremlinit në Ballkan, arriti ta negociojë fatin e tij me SHBA-në kundrejt ikjes nga politika, është një shembull i mirë edhe për udhëheqës të tjerë të sanksionuar në Ballkan, edhe pse në këtë rast Dodik është sanksionuar për motive gjeopolitike dhe të sigurisë kombëtare.
Sali Berisha, ndryshe nga Dodik, është sanksionuar nga Departamenti i Shtetit për minimin e demokracisë, shantazh ndaj sistemit gjyqësor dhe përfshirje në korrupsion madhor bashkë me familjen e tij.
Deri më sot, asnjë i sanksionuar nga Departamenti i Shtetit nuk është liruar nga sanksionet, ndërkohë që të sanksionuarit nga Departamenti i Thesarit e kanë praktikë normale rishikimin e sanksioneve kundrejt reflektimit në politikat e tyre.
Në këtë rast, Sali Berisha do të bënte mirë të negocionte me SHBA-të pikërisht atë që bëri Dodik: të largohej nga politika, ai dhe familja e tij, të çlironte energjitë e reja në PD dhe të çlirohej nga sanksionet — edhe pse ato janë të mbështetura në historinë e tij tridhjetepesëvjeçare kundër demokracisë në Shqipëri dhe kapjes së shtetit.
Por meqë ai vuan më shumë ndarjen nga historia sesa nga pushteti, do të ishte një shans i mirë për të, që të provonte se nuk ka ambicie për pushtet as ai dhe as familjarët e tij të sanksionuar, dhe se janë gati të tërhiqen në jetën e tyre për të lënë të lirë opozitën dhe PD-në të zgjedhë vetë fatin e saj, pa e lidhur me fatin e sanksioneve të tyre familjare.
Dodik, një udhëheqës ku ka investuar gjithë politika ruse në Ballkan, në fund zgjodhi fatin e vet dhe të familjes së tij.
Nuk besoj se Berisha është më peng se Dodik që duhet të rrijë domosdo në krye të PD-së, qoftë edhe “non grata”.
Pavarësisht dëmeve që i ka sjellë këtij vendi, minimit të demokracisë, qysh nga viti 1996, zhytjes se vendit ne anarki e vëllavrasje, përfshijes së tij dhe familjarëve të tij në korrupsion madhor dhe shantazhimit te sistemit të drejtësisë, ai mund të marrë shembull nga Dodik, se si të negociojë fundin e tij politik me dinjitet.
