Projektligji “Për procedurat tatimore”, masa të reja kundër shmangies së detyrimeve dhe evazionit

Paketa fiskale 2019 parashikon ndryshime në një sërë ligjesh ku mes të tjerash edhe tek ai “për Procedurat tatimore”. Ashtu sikurse ishte njoftuar më herët nga Ministri për Financat dhe Ekonominë Arben Ahmetaj janë parashikuar disa lehtësi por duket se peshën e vërtetë të këtyre ndryshimeve e kanë masat e reja kundër shmangies tatimore apo evazionit nga ana e biznesit.

Në draftin që përfshin ndryshimet përcaktohet se tashmë biznesi nuk do të mundet të copëzohet më “fiktivisht” për të shmangur tatimin.

“Ndryshimet e propozuara, synojnë gjithashtu, përmirësimin e rregullave të regjistrimit dhe të pajisjes me NIPT/NUIS të personave fizikë tregtarë, për të administruar këtë kategori tatimpaguesish në deklarimin e saktë të të ardhurave të realizuara, kur fiktivisht copëtojnë regjistrimin vetëm me qëllim shmangie tatimi duke mbajtur më shumë se një NIPT/NUIS” thuhet në relacionin shoqërues.

Sakaq , synohet gjithashtu përdorimi i mënyrave alternative të vlerësimit tatimor, kur nga administrata tatimore konstatohet se tatimpaguesi kryen veprime apo transaksione të cilat synojnë përfitimin e një avantazhi tatimor në kundërshtim me legjislacionin tatimor dhe rezultojnë fiktive mbi prova dhe fakte.

“Një ndryshim me rëndësi i propozuar, lidhet me qartësimin e procedurave të njoftimit për pagesën e detyrimeve tatimore, të pagesës dhe radhës së pagesave, duke e bërë më të thjeshtë zbatimin e këtyre procedurave në praktikë dhe shmangur problematikat e vërejtura në praktikë. Këtu vlen të theksohet edhe përfshirja në ligj e njoftimit të tatimpaguesit edhe në rrugë elektronike, si formë zyrtare njoftimi.

Në projektligj, propozohen edhe rregullime të procedurës së deklarimit të detyrimit tatimor të pambledhshëm dhe hapave që do të ndiqen nga administrata tatimore në zbatimin e procedurës” thuhet në relacion.

Po kështu në rastet kur konstatohet kundravajtje administrative pas një rivlerësimi tatimor të bërë nga administrata lihet një opsion shtesë për subjektin që nëse ai pranon këtë rivlerësim gjoba e vendosur i reduktohet me 30 për qind.

Lidhur me lehtësimin e procedurave dhe marrëdhënien administratë tatimore-biznes draftligji parashikon edhe një ndryshim që lidhet me qartësimin e procedurave të njoftimit për pagesën e detyrimeve tatimore, të pagesës dhe radhës së pagesave, duke e bërë më të thjeshtë zbatimin e këtyre procedurave në praktikë dhe shmangur problematikat e vërejtura. Këtu vlen të theksohet edhe përfshirja në ligj e njoftimit të tatimpaguesit edhe në rrugë elektronike, si formë zyrtare njoftimi.

Drafti i plotë

Projektligj

Nr. ______/2018, datë ______/______.2018

“PËR

Disa ndryshime dhe shtesa në ligjin numër.9920, DATË 19.05.2008, “për procedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë, të ndryhsuar”

Në mbështetje të neneve: 78, 83 pika 1, 113 pika 1, shkronja “ç”, 155 dhe 157 pika 3, të Kushtetutës, me propozimin e Këshillit të Ministrave, Kuvendi i Republikës së Shqipërisë;

Vendosi:

Në ligjin nr. 9920, datë 19.05.2008, “Për procedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, bëhen këto ndryshime dhe shtesa:

Neni 1

Në nenin 40 “Regjistrimi i personave, që ushtrojnë veprimtari tregtare dhe jotregtare”, në fund të pikës 1 shtohet fjalia me përmbajtjen si më poshtë:

“Një person fizik me të njëjtin numër te identifikimit personal, regjistrohet vetëm njëherë nga Qëndra Kombëtare e Biznesit. Atij i lind e drejta të regjistrohet dhe pajiset me një NIPT/NUIS të ri nga QKB, vetëm mbas çregjistrimit të NIPT/NUIS egzistues.”.

Neni 2

Në nenin 43 “Përditësimi i të dhënave të regjistrimit”, pas pikës 1/1, shtohet pika 1/2 me përmbajtjen si më poshtë:

“1/2. Edhe personi fizik tregtar i pajisur me NIPT/NIUS, për çdo veprimtari të re që kërkon të regjistrojë, pajiset me një çertifikatë, me numër unik identifikimi të njëjtë me atë të regjistrimit, por me numër serial të ndryshëm, me qëllim identifikimin e vendndodhjes të veprimtarisë së re”.

Neni 3

Në nenin 44 “Kalimi në regjistrin pasiv”, bëhen këto ndryshime dhe shtesa:

1. Në pikën 1, në fund të shkronjës “c” shtrohet shprehja me përmbajtjen si më poshtë:

“, mbasi më parë të jenë paguar të gjitha detyrimet tatimore.”.

2. Pas pikës “4” shtohet pika “4/1” me përmbajtjen si më poshtë:

“4/1. Kalimi në regjistrin pasiv të tatimpaguesve persona fizikë nga Qëndra Kombetare e Biznesit, bëhet duke verifikuar më parë pagimin e detyrimeve tatimore nga ana e tyre.  Verifikimi në Administratën Tatimore bëhet në rrugë elektronike brenda së njëjtës ditë pune.”.

3. Pika 7 ndryshon me përmbajtjen si më poshtë:

“7. Administrata tatimore qëndrore publikon në faqen zyrtare të internetit të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve dhe përditëson listën e tatimpaguesve që janë në regjistrin pasiv.

Çdo transaksion i kryer nga tatimpaguesit, persona fizikë apo juridikë, tregtarë, që janë në regjistrin pasiv, konsiderohet shkelje administrative dhe dënohet në përputhje me nenin 116 të këtij ligji.

Gjithashtu, çdo transaksion i kryer nga tatimpaguesit aktivë, persona fizikë apo juridikë tregtarë, apo nga personat e tjerë juridikë jofitimprurës, me tatimpaguesit që janë në regjistrin pasiv, konsiderohet shkelje administrative dhe dënohet në përputhje me pikën 2 të nenit 128 të këtij ligji. Ky dënim nuk aplikohet në rastet kur për arsye teknike, lista e tatimpaguesvë në regjistrin pasiv nuk është përditësuar nga Administrata tatimore.”.

Neni 4

Neni 45 me titull “Çregjistrimi i subjekteve tatimore” ndryshon në titull dhe përmbajtje si më poshtë:

“Neni 45

Çregjistrimi i subjekteve/tatimpaguesve

1. Subjektet/tatimpaguesit, të cilët janë regjistruar në Administratën Tatimore sipas pikave 1 deri 4 të nenit 40, dhe nenit 42 të këtij ligji, çregjistrohen nga regjistri i administratës tatimore vetëm mbas çregjistrimit të tyre në QKB dhe në Gjykatë.

Subjektet/tatimpaguesit të cilët janë të regjistruar ne administratën tatimore sipas pikës 4.1 të nenit 40, çregjistrohen nga Drejtorite Rajonale tatimore, sipas procedurave të përcaktuara në Udhëzimin e Ministrit te Financave.

2. Datë e çregjistrimit të tatimpaguesit në administratën tatimore është data e çregjistrimit në QKB ose Gjykatë, për të gjithë subjektet që çregjistrohen pranë tyre.

Datë e çregjistrimit të personave juridikë publikë apo të ngjashme me to, si dhe institucioneve e organizatave ndërkombëtare, eshte data e aktit/vendimit të mbylljes nga institucioni përkatës.

Datë e çregjistrimit për subjektet/tatimpaguesit e tjerë është data e miratimit të çregjistrimit të tyre nga administrata tatimore.

3. Çregjistrimi i subjekteve/tatimpaguesve që janë pjesë e regjistrit të QKB-së.

3.1. Çregjistrimi i subjektit/tatimpaguesit nga regjistri i administratës tatimore fillon në QKB, dhe mbas çregjistrimit në QKB, bëhet çregjistrimi në regjistrin e administratës tatimore. Hapat që ndiqen janë si më poshtë:

1. a) paraqitja e kërkesës për çregjistrim nga personi fizik,
2. b) hapja e procedurave të likujdimit/bashkimit/ndarjes nga personi juridik,
3. c) paraqitja e raportit përfundimtar të likujdimit për personin juridik,

ç) miratimi i vendimit të bashkimit/ndarjes së shoqërive për personin juridik,

1. d) njoftimi i QKB-së nga administrata tatimore mbi detyrimet tatimore dhe deklaratat e padorëzuara të tatimpaguesit,
2. dh) përmbushja e detyrimeve ligjore dhe pagesa e detyrimeve tatimore,
3. e) çregjistrimi përfundimtar në regjistrin e QKB-së dhe të administratës tatimore.

3.2. Qendra Kombëtare e Biznesit, me marrjen e kërkesës për çregjistrim të personit fizik, njofton menjëherë organin tatimor në rrugë elektronike mbi datën e kërkesës për çregjistrimin e tij.

Për personat juridikë, QKB njofton statusin e shoqërisë në likujdim, dhe në vijim, kur shoqëria dorëzon raportin përfundimtar të likujdimit, dërgon në organin tatimor datën e paraqitjes së këtij raporti.

Për personat juridikë që kryejnë çregjistrimin nëpërmjet procedurave të bashkimit apo ndarjes së shoqërive, QKB dërgon në organin tatimor përkatës vendimin përfundimtar të miratimit të bashkimit/ndarjes së shoqërive.

3.3. Administrata tatimore, brenda 10 ditëve pune nga data e paraqitjes së kërkesës për çregjistrim të personave fizikë, apo paraqitjes se raportit përfundimtar të likujdimit për personat juridikë, është i detyruar të verifikoje dhe vlerësojë situatën tatimore të subjektit/tatimpaguesit në llogarinë e tij në kontabilitetin dhe sistemin e te dhënave që disponon.  Për situatën tatimore të subjektit/tatimpaguesit, si dhe për deklaratat e padorëzuara nga ai, administrata tatimore njofton brenda këtij 10 ditori tatimpaguesin.

Kur administrate tatimore, sipas analizës së riskut, gjykon se është e nevojshme të ushtrojë kontroll në mjedisin ku kryen veprimtarinë subjekti, ky kontroll dhe pasqyrimi i tij në situatën e tatimpaguesit nuk mund të zgjatë më shumë se 30 ditë kalendarike.Komunikimi me QKB–në, mbi detyrimet tatimore dhe deklaratat e padorëzuara  të tatimpaguesit do të bëhët në rrugë elektronike, në kohë reale, sipas marrëveshjes dypalëshe dhe protokollit elektronik të komunikimit midis QKB-së dhe DPT-së.

3.4. QKB nuk mund të kryejë çregjistrimin e subjektit, në qoftë se brenda afatit 30 ditor, në situatën e tatimpaguesit në kohë reale, rezultojnë  detyrime tatimore të papaguara të tatimpaguesit dhe deklarata tatimore të padorëzuara, si dhe në rast se ai nuk ka paraqitur pasqyrat financiare të mbylljes së aktivitetit deri në momentin e mbylljes. Në raste të veçanta, kur deklaratat apo pasqyrat financiare nuk janë dorëzuar nga subjektet, komunikimi midis organit tatimor dhe QKB-së, mund të bëhet me postë elektronike (email), ose edhe me shkresë zyrtare.

3.5. Nëse në situatën në kohë reale të tatimpaguesit/subjektit: nuk ka detyrime tatimore të papaguara si dhe deklarata të padorëzuara, QKB kryen menjëherë çregjistrimin e tatimpaguesit, duke njoftuar menjëherë në rrugë elektronike administratën tatimore për datën e çregjistrimit të tij.4. Çregjistrmi i subjekteve/tatimpaguesve që likujdohen në Gjykatë.

4.1. Gjykata, me marrjen e kërkesës për çregjistrim prej subjektit/tatimpaguesit, njofton menjëherë organin tatimor kompetent për regjistrimin e hapjes së procedurave të likuidimit dhe në vijim për paraqitjen e raportit përfundimtar të likujdimit. Ky njoftim bëhet edhe për personat juridikë që likujdohen dhe çregjistrohen në gjykatë sipas dispozitave të ligjit “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare”, apo subjekteve/tatimpaguesve që hyjnë në procedura falimentimi.

4.2. Administrata tatimore, brenda 10 ditëve punë nga data e paraqitjes së kërkesës për çregjistrim në Gjykatë, është e detyruar të verifikojë situatën tatimore të subjekteve dhe njofton gjykatën dhe subjektin mbi këtë situatë. Kur organi tatimor, sipas analizës së riskut, gjykon se është e nevojshme të ushtrojë kontroll në mjedisin ku ushtron veprimtarinë subjekti, atëherë ky kontroll, pasqyrimi i tij në situatën e tatimpaguesit dhe njoftimi i gjykatës nuk mund të zgjatë më shumë se 30 ditë kalendarike.

4.3. Gjykata nuk mund të kryejë çregjistrimin, në qoftë se brenda afatit të 30 diteve, administrata tatimore e kundërshton me shkrim çregjistrimin. Kundërshtimi i çregjistrimit të tatimpaguesit nga administrata tatimore tregon shumën e detyrimeve tatimore të papaguara të tatimpaguesit dhe faktin që nuk ka dorëzuar deklarata tatimore apo nuk ka paraqitur pasqyrat financiare të mbylljes së aktivitetit deri në momentin e likuidimit perfundimtar.

Nëse organi tatimor nuk i përgjigjet gjykatës brenda afatit 30 ditor, gjykata çregjistron subjektin/tatimpaguesin dhe njofton në të njëjtën ditë organin tatimor dhe tatimpaguesin

4.4. Kur subjekti paguan detyrimet e papaguara në kohë, administrate tatimore njofton menjëherë gjykatën dhe vetë subjektin, se ai nuk ka detyrime tatimore të papaguara. Gjykata kryhen çregjistrimin dhe dërgon në administratën tatimore dokumentin e çregjistrimit të subjektit, përfshirë datën e cregjitrimit.

5. Çregjistrimi i subjekteve/tatimpaguesve që regjistrohen vetëm në regjistrin e administratës tatimore, sipas pikës 4.1 të nenit 40 të ligjit, dhe që janë të regjistruar në drejtoritë rajonale tatimore me procedura të thjeshtuara si: ambulantë, përfaqësues tatimorë, fermerë, individët etj., bëhet pranë drejtorive rajonale tatimore përkatëse, sipas procedurave të thjeshtuara të parashikuara në Udhezimin e Ministrit të Financave.
6. Subjektet e regjistruara në QKB/Gjykatë dhe në administratën tatimore, çregjistrohen nga regjistri elektornik pasi të kenë paguar të gjitha detyrimet tatimore, përfshirë detyrimet që lindin në rastin kur çregjistrimi kryhet me likujdim. Në rastin e falimentit subjekti/tatimpaguesi do të çregjistrohet sipas vendimit të gjykatës me statusin “i falimentuar”.
7. Nëse, pavarësisht se detyrimi tatimor për të cilin është kundërshtuar çregjistrimi është shlyer, por administrate tatimore nuk e ka tërhequr kundërshtimin, subjekti/tatimpaguesi paraqet pranë QKB-së apo Gjykates dokumentin që vërteton shlyerjen e detyrimeve tatimore. Në këtë rast, Qendra Kombëtare e Biznesit apo Gjykata kryejnë menjëherë çregjistrimin dhe njoftojne administratën tatimore dhe tatimpaguesin.
8. Çregjistrimi i subjektit/tatimpaguesit në Qendrën Kombëtare të Biznesit apo Gjykatë nuk eliminon detyrimet tatimore të papaguara dhe nuk e ndalon administratën tatimore të vlerësojë, ose të mbledhë me forcë detyrimet tatimore. “.Neni 5

Në nenin 68 “Vlerësimi tatimor”, në pikën 8 shprehja “… deri në vlerën deri në 100 (njëqind) lekë,” zëvendësohet me shprehjen “… deri në vlerën 1 000 (një mijë) lekë”.

Neni 6

Në nenin 71 “E drejta për të përdorur mënyra alternative vlerësimi”, pas shkronjës “ë” shtohet shkronja “f” me përmbajtjen si më poshtë:

“f) tatimpaguesi me status “person fizik tregtar”, i cili, për qëllime të shmangies tatimore dhe minimizimit të detyrimit tatimor, regjistron/mban më teper se një numër identifikimi unik të subjektit, dhe dorëzon deklarata të veçanta për çdo NIPT/NUIS.”.

Neni 7

Pas nenit 71/1 shtohet neni 71/2 me përmbajtjen si më poshtë

“Neni 71/2

Përdorimi i metodave alternative të vlerësimit ne rastet e veprimeve për shmangien e tatimit dhe abuzimit me parimet e ligjit tatimor

1. Në rastet kur një apo disa tatimpagues kryejnë veprime, apo hyjnë në transaksione direkte apo indirekte me persona të tretë, ku:
2. a) veprimet e ndërmarra nga tatimpaguesi deformojnë parimet e ligjit tatimor
3. b) veprimet/transaksionet nuk bazohen në parimin e vlerës së tregut;
4. c) veprimet/transaksionet janë pa efekte ekonomike thelbësore;

ç) forma e veprimit/ transaksionit  nuk  reflekton  thelbin  e  tij  ekonomik;

1. d) evidentohen elementë të veprimeve/transaksioneve që synojnë shmangien ose uljen e detyrimeve tatimore,

për përcaktimin e detyrimit tatimor, administrata tatimore  nuk merr parasysh një veprim/transaksion apo një seri veprimesh/transaksionesh, të cilat, duke qene se janë ndërmarrë me synim përfitimin e një avantazhi tatimor që vjen në kundërshtim me qëllimin e ligjit,  rezultojnë fiktive në bazë të te gjitha fakteve dhe rrethanave.

2. Kur një veprim/transaksion apo seri veprimesh/transaksionesh janë në kushtet e paragrafit “1” më sipër, veprimi/transaksioni rikarakterizohet dhe detyrimi tatimor llogaritet në përputhje me dispozitat për vlerësimin tatimor alternativ të këtij ligji dhe ligjeve të tjera tatimore.”.

Neni 8

Në nenin 75 “Detyrimet tatimore të paguara më tepër” shtohet pika 3 me përmbajtjen si më poshtë:

“3. Kompensimi nga teprica kreditore i detyrimeve tatimore brenda çdo tatimi, me përjashtim të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetsore, kryhet automatikisht nga sistemi informatik”.

Neni 9

Në nenin 79 “Radha e pagesës së kontributeve dhe të detyrimeve tatimore” në fillim të pikës “1” shtohet fjalia me përmbajtjen si më poshtë: “Pagesat e kryera për çdo tatim, përveç pagesave për kontributet e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore, fillimisht do të shkojnë për të mbyllur detyrimet më të hershme brenda të njëjtit lloj detyrimi, nëqoftëse këto detyrime nuk janë në proces apelimi apo gjykimi.”.

Neni 10

Në nenin 89 “Njoftimi dhe kërkesa për të paguar”, pika 1 ndryshon me përmbajtjen si më poshtë:“1. Kur administrata tatimore konstaton se një tatimpagues nuk ka paguar plotësisht dhe në datën e caktuar detyrimet tatimore, ajo i dërgon atij:

1. a) në rrugë elektronike, në përputhje me legjislacionin e komunikimeve elektronike dhe kur tatimpaguesi kanë dhënë pëlqimin për pranimin e njoftimit në rrugë elektronike, dhe
2. b) me postë rekomande, një njoftim me shkrim, ku kërkon pagesën e plotë të detyrimit tatimor. Për njoftimin dhe kërkesën për të paguar detyrimet tatimore zbatohen afatet dhe procedurat e parashikuara në nenin 69 të këtij ligji”.

Neni 11

Në nenin 103 “Procedurat për deklarimin e detyrimit tatimor si të pambledhshëm dhe fshirja/shuarja e tij”, bëhen ndryshimet dhe shtesat si më poshtë:

1. Pika 7 ndryshon me përmbajtjen si më poshtë

“7. Pas deklarimit të pambledhshëm të detyrimit tatimor ose të një pjese të tij, organi tatimor evidenton në regjistrin kontabël detyrimet që janë deklaruar të pambledhshëm në zbatim të ligjit”.

2. Pas pikës 7 shtohen pika 8 dhe pika 9 me përmbajtjet si më poshtë:

“8. Fillimi i procedurës për deklarimin e detyrimit tatimor si të pambledhshëm, mund të bëhet me kërkesë nga ana e tatimpaguesit ose kryesisht nga ana e organit tatimor.

9. Administrata tatimore publikon çdo vit vlerën totale të detyrimeve tatimore të deklaruara si të pambledhshme, numrin e kërkesave në total dhe numrin e kërkesave të pranuara.”.

Neni 12

Në nenin 107 “Pagesa e detyrimit tatimor, objekt ankimi”, në fund të fjalisë në pikën 2 shtohet shprehja me fjalët si më poshtë:“, si dhe kamatvonesat e llogaritura.

Neni 13

Në nenin 115 “Plotësim i pasaktë i deklaratës tatimore”, në pikën “2”, shtohet në fund, fjalia me këtë përmbajtje:

“Shumë e papaguar e detyrimit tatimor konsiderohet edhe deklarimi i pasaktë i tepricës kreditore të TVSH-së, e cila llogaritet si diferencë e tepricës kreditore që duhej deklaruar me tepricën kreditore të deklaruar”.

Neni 14

Pas nenit 115/1 shtohet neni 115/2 me përmbatjen si më pshtë:

“Neni 115/2

Dënimet për mosnjoftimin e ndryshimeve në lidhje me ndryshimin e pronësisë

Nëse një person juridik nuk njofton administratën tatimore në lidhje me ndryshimet e pronësisë, sipas kërkesave të nenit 27/1 “Ndryshimi i pronësisë” të Ligjit nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar, ai person juridik është përgjegjës dhe denohet si më poshtë:

1. a) për shkeljen në rastin e pikës 3 të nenit të sipërpërmendur, 15 (pesëmbëdhjetë) për qind të vlerës së tregut të aktiveve të trajtuara si me ndryshim pronësie; dhe
2. b) për shkeljen në rastin e pikës 4 të nenit të sipërpërmendur, 5 (pesë) për qind të vlerës së tregut të aksioneve ose interesave të krahasueshëm që u ka ndryshuar pronësia,

Dënimi sipas shkronjëst “b” më sipër, nuk zbatohet kur vërtetohet që personi nuk ishte në dijeni të ndryshimit të pronësisë, apo nuk ka të dhëna, prova apo fakte që të besohet se personi duhet të ishte në dijeni.”

Neni 15

Në nenin 124 “Kundërvajtjet në lëshimin e faturave tatimore, dëftesave tatimore dhe dokumentimin e transaksioneve”, pas paragrafit të pikës 1 shtohet paragrafi i dytë me përmbajtjen si më poshtë:

“Nëse tatimpaguesi pranon vlerësimin tatimor dhe e paguan detyrimin, gjoba sipas paragrafit më lart të kësaj pike, zbritet me 30 (tridhjetë) për qind.”.

Neni 16

Në nenin 129 “Dënimet për tatimpaguesit, që janë banka apo institucione financiare”, në fund të shkronjës “ç”, shtohet fjalia me përmbajtjen si më poshtë:

“Në çdo rast, shuma e gjobës që zbatohet nuk mund të jetë më e madhe se shuma e kërkuar për t’u bllokuar”./Monitor