Disa vende evropiane kanë raportuar javëve të fundit temperatura rekorde në mesin e tyre edhe Mbretëria e Bashkuar, e gjë që situata mund të manifestohet edhe me javë të tëra thatësire.
Bill McGuire, profesor emeritus i rreziqeve gjeofizike dhe klimatike në “University College London”, i cili sapo ka publikuar librin e tij “Hothouse Earth”, thotë se ky është vetëm fillimi.
Ndërsa ai e bën të qartë në përshkrimin e tij pa kompromis të katastrofës së ardhshme klimatike, ne kemi injoruar – për një kohë shumë të gjatë – paralajmërimet e qarta se rritja e emetimeve të karbonit po e ngroh në mënyrë të rrezikshme Tokën. Tani ne do të paguajmë çmimin për vetëkënaqësinë tonë në formën e stuhive, përmbytjeve, thatësirave dhe që do të tejkalojnë lehtësisht ekstremet aktuale.
Pika thelbësore, argumenton ai, është se tani nuk ka asnjë shans që ne të shmangim një prishje të rrezikshme klimatike gjithëpërfshirëse. Ne e kemi kaluar pikën pa kthim dhe mund të presim një të ardhme në të cilën valët vdekjeprurëse të të nxehtit dhe temperaturat mbi 50 gradë Celsius janë të zakonshme në tropikët; ku verat në gjerësi të butë do të bëhen në mënyrë të pandryshueshme të nxehta dhe ku oqeanet tona janë të destinuara të bëhen të ngrohta dhe acidike. “Një fëmijë i lindur në vitin 2020 do të përballet me një botë shumë më armiqësore se gjyshërit e tij”, këmbëngul McGuire.
Në këtë drejtim, vullkanologu, i cili ishte gjithashtu anëtar i Grupit të Punës të Rrezikut Natyror të qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar, merr një pozicion ekstrem. Shumica e ekspertëve të tjerë të klimës ende thonë se na ka mbetur kohë, edhe pse jo shumë, për të sjellë reduktime të mëdha në emetimet e gazeve serrë. Një përpjekje e shpejtë drejt zeros neto dhe ndalimi i ngrohjes globale është ende në dorën tonë, thonë ata.
Megjithatë, pretendime të tilla janë hedhur poshtë nga McGuire.
“Unë njoh shumë njerëz që punojnë në shkencën e klimës që thonë një gjë në publik, por një gjë shumë ndryshe në privat. Në besim, ata janë të gjithë shumë më të frikësuar për të ardhmen me të cilën përballemi, por ata nuk do ta pranojnë në publik. Unë e quaj këtë zbutje klimatike dhe besoj se vetëm i përkeqëson gjërat. Bota duhet ta dijë se sa keq do të shkojnë gjërat përpara se të mund të shpresojmë të fillojmë të trajtojmë krizën”, thotë ai.
McGuire përfundoi shkrimin e “Hothouse Earth” në fund të vitit 2021. Libri përfshin shumë nga temperaturat rekorde të larta që sapo kanë prekur planetin, duke përfshirë ekstremet që kishin goditur Mbretërinë e Bashkuar. Disa muaj pasi ai përfundoi shkrimin dhe ndërsa botimi po afrohej, ai e kuptoi se shumë nga ato rekorde tashmë ishin thyer.
“Ky është problemi me shkrimin e një libri për prishjen e klimës”, thotë McGuire. “Deri në kohën kur publikohet, i del më afati. Kjo dëshmon se sa shpejt gjërat po ecin”.
Ndër rekordet që u thyen në kohën kur libri po redaktohej ishte njoftimi se një temperaturë prej 40.3 gradë Celsius u arrit në Anglinë lindore më 19 korrik, më e larta e regjistruar ndonjëherë në Mbretërinë e Bashkuar. (Temperatura e mëparshme më e nxehtë e vendit, prej 38.7C, ishte në Kembrixh në vitin 2019).
Përveç kësaj, shërbimi zjarrfikës i Londrës u desh të trajtonte flakët në të gjithë kryeqytetin, me një zjarr që shkatërroi 16 shtëpi në Wennington, në lindje të Londrës. Ekuipazhet atje duhej të luftonin për të shpëtuar vetë stacionin e zjarrit lokal.
“Kush do ta kishte menduar se një fshat në buzë të Londrës do të fshihej pothuajse nga zjarret në vitin 2022”, thotë McGuire. “Nëse ky vend ka nevojë për një thirrje zgjimi, atëherë sigurisht që është kjo”.
Zjarret me intensitet dhe egërsi të paprecedentë kanë përfshirë gjithashtu Evropën, Amerikën e Veriut dhe Australinë këtë vit, ndërsa reshjet rekorde të shiut në mes-perëndim çuan në përmbytjet shkatërruese në parkun kombëtar Yellowstone të SHBA-së.
“Dhe ndërsa shkojmë më tej në vitin 2022, tashmë është një botë tjetër”, shton ai. “Së shpejti do të jetë një botë e panjohur për secilin prej nesh”.
Këto ndryshime nënvizojnë një nga aspektet më befasuese të prishjes së klimës: shpejtësia me të cilën rritet temperatura mesatare globale përkthehet në mot ekstrem.
“Vetëm shikoni se çfarë po ndodh tashmë në një botë që është ngrohur vetëm me pak më shumë se një gradë”, thotë McGuire. “Rezulton se klima po ndryshon për keq shumë më shpejt se sa parashikohej nga modelet e hershme klimatike. Kjo është diçka që nuk pritej kurrë”.
Që nga agimi i Revolucionit Industrial, kur njerëzimi filloi të pomponte dioksid karboni në atmosferë, temperaturat globale janë rritur me pak më shumë se 1 gradë Celsius. Në samitin e klimës COP26 në Glasgow vitin e kaluar, mor vendimi që duhet bërë çdo përpjekje për të kufizuar këtë rritje në 1.5 gradë Celsius, megjithëse për të arritur një qëllim të tillë, u llogarit se emetimet globale të karbonit do të duhet të reduktohen me 45 për qind deri në vitin 2030.
“Në botën reale, kjo nuk do të ndodhë”, thotë McGuire. “Në vend të kësaj, ne jemi në rrugën e duhur për një rritje prej afërsisht 14 për qind të emetimeve deri në atë datë – që pothuajse me siguri do të na shohë të thyejmë parmakun mbrojtës prej 1.5 gradë Celsius në më pak se një dekadë”.
Dhe nuk duhet të kemi asnjë dyshim për pasojat. Çdo gjë mbi 1.5 gradë Celsius do të shpalos një botë të rrënuar nga nxehtësia intensive e verës, thatësirë ekstreme, përmbytje shkatërruese, rendimente të reduktuara të të korrave, shkrirje të shpejtë të shtresave të akullit dhe rritje të nivelit të detit. Një rritje prej 2 gradë Celsius dhe më lartë do të kërcënojë seriozisht stabilitetin e shoqërisë globale, argumenton McGuire. Duhet të theksohet gjithashtu se sipas vlerësimeve më shpresëdhënëse të premtimeve për uljen e emetimeve të bëra në Cop26, bota është rrugës për t’u ngrohur midis 2.4 gradë Celsius dhe 3 gradë Celsius.
Nga ky këndvështrim është e qartë se ne mund të bëjmë pak për të shmangur prishjen e ardhshme të klimës. Në vend të kësaj, ne duhet të përshtatemi me botën e serrës që na pret dhe të fillojmë të ndërmarrim veprime për të ndaluar një situatë të zymtë që përkeqësohet edhe më tej, thotë McGuire.
