Për Evropën dhe Perëndimin, rikthimi i kërcënimit për armët bërthamore nuk është diçka që është e lehtë për t’u tretur.
Kohët e Luftës së Ftohtë dukeshin të largëta për perëndimin dhe teoria e bombës atomike si arma përfundimtare. Por lufta në Ukrainë duket se ridimensionoi të kthimin e orës pas në kohë, në një realitet që perëndimi e kishte harruarnga momenti që Bashkimi Sovjetik u shpërbë.
Spektri bërthamor ka bërë një rikthim të fuqishëm në makthet e Evropës pas njoftimit të presidentit rus, Vladimir Putin, për të alarmuar forcat strategjike. Ekspertët e fushës sqarojnë se alarmi “nuk nënkupton gjendje alarmi, apo edhe paralajmërim të hershëm në kuptimin ushtarak, por një gjendje gatishmërie të përgjithshme të ndryshme nga situata normale e operimit”.
Në këtë situatë lufte dhe nervash të tendosura është e qartë se një fjalim i tillë në një luftë të vërtetë nervash të zhvilluar në fusha të ndryshme është një sinjal që nuk mund të mos provokojë ankth. Frika që është rinovuar edhe për shkak të referendumit të organizuar në Bjellorusi, i cili miratoi përdorimin e armëve bërthamore “të pranishme në territorin e vendit”, duke ndryshuar Kushtetutën.
Rezultati i votimit në Bjellorusi ishte vështirë i parashikueshëm, duke pasur parasysh klimën në të cilën u zhvillua. Por edhe nëse nga Europa akuzojnë Aleksandër Lukashenkon për organizimin e një votimi “farsë”, koncepti nuk ndryshon: nga sot territori i Minskut nuk është më ” zonë jo bërthamore” siç u përcaktua pas rënies së BRSS. Kjo gjithashtu nuk përkthehet në faktin se ka një përshkallëzim bërthamor, por gjithashtu do të thotë se territori Bjellorusisë mund të jetë tani baza e një konflikti atomik.
Shumë po pyesin se çfarë e shtyu Moskën dhe protektoratin e saj bjellorus të zgjedhin këtë rrugë të re komunikuese shqetësuese që ka përsëri nyjen bërthamore në qendër.
Për disa do të ishte një paralajmërim për NATO-n dhe Ukrainën se duan t’i japin fund konfliktit së shpejti në kushtet e Kremlinit. Në këtë kuptim, pranimi i negociatave në Bjellorusi nga Volodyrmyr Zelensky menjëherë pas njoftimit të Putinit për arsenalin strategjik do të shpjegonte sensin e fjalimit të Putinit si një instrument (aq efektiv aq edhe shqetësues) presioni ndaj kundërshtarit.
Për të tjerët, leximi i fjalimit të Putinit në gatishmërinë e forcave të parandalimit bërthamor do të ishte vërtet konfirmimi i nervozizmit të fortë të kreut të Kremlinit. Në këtë linjë, disa ekspertë, të cilët besojnë se lëvizja e Kremlinit ka lindur në thelb për dy arsye. E para është se Putini do të ishte një lider në qoshe, siç i tha Ian Bremmer Corriere della Serës.
Një lider i shqetësuar për mbajtjen e pushtetit dhe i befasuar nga uniteti i treguar nga Perëndimi, si për sa i përket sanksioneve, ashtu edhe për ndihmën ndaj Kievit.
E dyta, siç është përmbledhur nga kryeministri britanik Boris Johnson, në vend të kësaj do të lidhet me pushtimin e Ukrainës, i cili, sipas Londrës, është një “katastrofë e vazhdueshme” në të cilën Putin “do të dështojë”. Një ngadalësim i ofensivës që nuk do të ishte parashikuar nga strategët e Moskës dhe që do ta çonte presidentin rus në një zgjedhje komunikative që ka aromën e mundësisë së fundit .
Sipas Kremlinit, nga ana tjetër, nisja e diskursit bërthamor do të lindte nga lëvizjet e fundit të Aleancës Atlantike dhe, në veçanti, nga fjalët e ministres britanike Liz Truss për mundësinë e përdorimit të brigadave ndërkombëtare kundër rusëve në Ukrainë. Fjalë që duhen kombinuar me sanksione, të konsideruara të paligjshme nga Moska dhe fluksin e vazhdueshëm të armëve në favor të ushtrisë së Kievit.
Në thelb, versioni i autoriteteve ruse ka për qëllim të nxjerrë jashtë loje Moskën si shkaktare të tensionit, për t’ia faturuar veprimeve të Perëndimit për një çështje që, teorikisht, do të shqetësonte vetëm Rusinë dhe fqinjin e saj.
Skenari i një konflikti bërthamor i nisur nga ajo që po ndodh në Ukrainë duket jo shumë i besueshëm, por është e qartë se intensifikimi i luftës i kombinuar me negociatat e ngecura dhe presionin e jashtëzakonshëm ndaj liderit rus, skenarë të hapur që po marrin të gjitha fuqitë perëndimore. Vetë Pentagoni ka thënë se dëshiron të marrë në konsideratë fjalët e Putinit për të kuptuar “në terma të prekshëm” se në çfarë mund të përkthehet njoftimi i liderit rus.
Ndërkohë traktati INF tani duket pothuajse një shkronjë e vdekur, bazat ruse për lëshimin e raketave (përfshirë, siç thekson Corriere , Kaliningrad, Shën Petersburg dhe Rostov) janë afër krahut lindor të NATO-s dhe në Evropë. Dhe Putin, në “garancitë e sigurisë” të kërkuara nga Uashingtoni, iu referua edhe bazave raketore në Evropë si objekt negocimi para luftës. Tregues se problemi i arsenalit strategjik të Perëndimit dhe Rusisë ka qenë gjithmonë një nga elementët themelorë të negociatave që Putini ndoshta donte të ndërmerrte (në kushtet e tij) me Shtetet e Bashkuara dhe Aleancën Atlantike përpara se të degjeneronte në vendimin për të sulmuar Ukrainën.
