Nga Av. Edmond Petraj
Europa ndodhet në një udhëkryq historik. Lufta në Ukrainë, përplasjet globale mes superfuqive dhe sfidat e brendshme kanë treguar se Bashkimi Europian nuk mund të vazhdojë të mbetet një devijim i butë i politikave amerikane apo një strukturë burokratike që sillet më shumë si një klub ekonomik sesa një aktor i vërtetë gjeopolitik.
BE-ja ka potencialin për t’u shndërruar në një superfuqi të vërtetë, por për këtë duhet një vendim historik: të krijojë një politikë të jashtme dhe të mbrojtjes të përbashkët, të ndalojë vartësinë strategjike nga SHBA për sigurinë dhe nga Kina për ekonominë, dhe të ndërtojë një bllok të pavarur që të mos jetë peng i luhatjeve të superfuqive të tjera.
Po çfarë e pengon Europën të bëhet superfuqi?
E para, mungesa e një ushtrie të përbashkët – Deri më sot, mbrojtja e Europës ka qenë e mbështetur te NATO, domethënë te SHBA. Kjo e ka bërë BE-në të paaftë për të reaguar në situata emergjente pa lejen e Washingtonit.
E dyta, përçarja e brendshme – Interesat kombëtare shpesh përplasen, duke e bërë të pamundur ndërtimin e një fronti të bashkuar. Vendet e Europës Lindore janë më të lidhura me SHBA-në, ndërsa disa vende perëndimore vazhdojnë të mbajnë qëndrime më të buta ndaj Kinës dhe Rusisë.
E treta, varësia ekonomike – BE-ja është ende shumë e varur nga fuqitë e tjera për energjinë, teknologjinë dhe mbrojtjen. Pa një strategji të qartë industriale dhe teknologjike, ajo rrezikon të mbetet një fuqi ekonomike, por jo një superfuqi e vërtetë.
Çfarë duhet të bëjë Europa tani?
E para, të krijojë një mbrojtje të përbashkët – Pa një ushtri europiane të bashkuar, Europa do të mbetet gjithnjë e varur nga NATO. Një forcë e përbashkët ushtarake do t’i jepte BE-së autonominë strategjike që i mungon.
E dyta, të investojë në teknologji dhe industri strategjike – Europa duhet të ndalojë vartësinë nga Kina për prodhimin dhe nga SHBA për teknologjinë. Pa pavarësi industriale, nuk mund të ketë as pavarësi politike.
E treta, të flasë me një zë të vetëm në politikën e jashtme – BE-ja duhet të dalë nga hija e SHBA-së dhe të ketë një qasje të qartë për krizat globale, në vend që të reagojë gjithmonë sipas udhëzimeve të Washingtonit.
Nëse BE-ja nuk merr masa tani, do të mbetet një xhuxh politik, ndërsa superfuqitë e tjera do të vazhdojnë të përcaktojnë të ardhmen e saj. Ky është momenti i së vërtetës: do të bëhet Europa një superfuqi, apo do të mbetet një lojtar dytësor në skenën globale?
