Një Samit urgjent dhe i jashtëzakonshëm i thirrur nga presidenti francez, Emmanuel Macron, për të hënën e 17 shkurtit, mund të vendosë piketat mbi atë çfarë do të jetë e ardhmja e gjithë kontinentit në këtë dekadë.
Siç është pararendur në detaje, ky Samit i BE-së i thirrur nga Macron pritet të shënjojë një përgjigje të Bashkimit Evropian kundrejt presidentit amerikan, Donald Trump, i cili përjashtoi Evropën nga negociatat e paqes në Ukrainë.
Deri tani është konfirmuar pjesëmarrja e liderëve më të lartë brenda BE-së, duke përfshirë Macron si pritës, kancelarin gjerman Olaf Scholz, kryeministren italiane Giorgia Meloni, atë polak Donald Tusk, Pedro Sanchez të Spanjës dhe Dick Shcoof nga Holanda e Mette Friedreksen nga Danimarka.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe ai i Këshillit të Evropës, Antonio COsta, do të jenë po ashtu pjesë e takimit.
Thirrjes në mënyrë pozitive u janë përgjigjur edhe shefi i NATO-s, Mark Rutte dhe kryeministri britanik, Keir Starmer.
Samiti është iniciativa e Macron në reagim ndaj telefonatës Trump-Putin dhe fillimit të afërt të bisedimeve të paqes.
“Diskutimet e tyre mund të vazhdojnë më pas në formate të tjera, me synimin për të bashkuar të gjithë partnerët e interesuar për paqen dhe sigurinë në Evropë”, thotë Elysée-ja.
Kjo vjen pasi Keith Kellogg, i dërguari special i SHBA-ve për Ukrainën dhe Rusinë, konfirmoi se Evropa nuk do të ketë një vend në tryezën e negociatave (por do të konsultohet gjatë gjithë procesit).
Von der Leyen dhe Costa janë planifikuar ndërkaq të takohen me Kellogg të martën.
Evropa do të konsultohet – por përfundimisht do të përjashtohet – nga bisedimet e planifikuara të paqes midis Rusisë, SHBA-ve dhe Ukrainës, ka zbuluar i dërguari special i Donald Trump për Ukrainën.
I pyetur nëse Evropa do të ishte e pranishme në bisedimet e planifikuara, Keith Kellogg tha se ai ishte nga “shkolla e realizmit dhe kjo nuk do të ndodhë”.
“Mund të jetë si shkumësa në dërrasën e zezë, mund të grihet pak, por unë po ju them diçka që është vërtet shumë e sinqertë”, tha ai të shtunën.
“Dhe miqve të mi evropianë, unë do t’u thosha: futuni në debat, jo duke u ankuar se mund të jeni, po ose jo, në tryezë, por duke dalë me propozime, ide konkrete, duke rritur shpenzimet [të mbrojtjes]”.
Vërejtjet e Kellogg do të shkaktojnë shqetësim në mesin e disa liderëve evropianë, të cilët nuk i besojnë Trumpit dhe besojnë se siguria e vendit të tyre është e ndërthurur pazgjidhshmërisht me fatin e Ukrainës. Ministri i Jashtëm polak, Radosław Sikorski, tha se presidenti francez, Emmanuel Macron, kishte ftuar liderët evropianë në Paris të dielën për të diskutuar situatën.
Kellogg tha se një arsye pse bisedimet e mëparshme të paqes midis Ukrainës dhe Rusisë kishin dështuar ishte për shkak të përfshirjes së shumë vendeve që nuk kishin aftësi për të ekzekutuar ndonjë proces të tillë. “Ne nuk do të shkojmë në atë rrugë,” tha ai në margjinat e Konferencës së Sigurisë në Mynih.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, kishte përdorur më herët fjalimin e tij në konferencë për të paralajmëruar se Evropa ka të ngjarë të përjashtohet nga negociatat. Ai i kërkoi Evropës të rritet dhe të formojë një ushtri evropiane në të cilën Ukraina do të luante një rol qendror.
Udhëheqësit evropianë, të goditur nga fjalimi konfrontues i nënpresidentit amerikan, JD Vance, të premten, janë gjithnjë e më të shqetësuar për qasjen e Trump ndaj një marrëveshjeje paqeje në Ukrainë dhe kanë frikë se mund të arrihet një marrëveshje që është e dobishme për SHBA-të, por që ka implikime afatgjata jo vetëm për sigurinë e Ukrainës, por edhe për Evropën.
Kryeministri polak, Donald Tusk, tha në mediat sociale: “Evropa ka nevojë urgjente për planin e saj të veprimit në lidhje me Ukrainën dhe sigurinë tonë, ose përndryshe lojtarë të tjerë globalë do të vendosin për të ardhmen tonë. Jo domosdoshmërisht në përputhje me interesin tonë. Ky plan duhet të përgatitet tani. Nuk ka kohë për të humbur”.
Kellogg tha se çështjet kritike ishin për të siguruar që lufta të mos fillonte përsëri pas një armëpushimi dhe për të përcaktuar se si Ukraina ruante sovranitetin e saj. Ai tha se kjo do të kërkonte një garanci të besueshme sigurie, duke shtuar se Trump, si vendimmarrësi i vetëm në SHBA, nuk ishte ende në një pozicion për të përcaktuar një garanci të tillë.
Ai tha: “Trump do të kishte nevojë për një gamë të plotë opsionesh” dhe se “të gjitha opsionet janë në tryezë”. Ai tha se po punonte për “kohën e Trump”, duke shtuar se priste një marrëveshje në javë dhe muaj. Një çështje kyçe ishte të bien dakord se si u trajtuan shkeljet e çdo marrëveshjeje armëpushimi, tha ai.
Kellogg tha se ai po punonte me kontaktet e tij në aleancën e NATO-s, ndërsa Steve Witkoff, i dërguari i Lindjes së Mesme, ishte në kontakt me rusët.
Zelensky i tha Evropës që të shmangë braktisjen në tryezën e negociatave nga Trump. “Le të jemi të sinqertë – tani nuk mund të përjashtojmë mundësinë që Amerika mund t’i thotë ‘jo’ Evropës për çështje që e kërcënojnë atë. Shumë liderë kanë folur për një Evropë që ka nevojë për ushtrinë e saj – një ushtri të Evropës. Besoj se ka ardhur koha. Forcat e armatosura të Evropës duhet të krijohen”.
“Disa ditë më parë, Presidenti Trump më tregoi për bisedën e tij me Putinin. As një herë ai nuk përmendi se Amerika ka nevojë për Evropën në atë tryezë. Kjo thotë shumë. Kohët e vjetra kanë mbaruar – kur Amerika mbështeti Evropën vetëm sepse e kishte mbështetur gjithmonë. Ukraina nuk do të pranojë kurrë marrëveshjet e bëra pas shpine pa përfshirjen tonë. Dhe i njëjti rregull duhet të zbatohet për të gjithë Evropën. Nuk ka vendime për Ukrainën pa Ukrainën. Nuk ka vendime për Evropën pa Evropën”.
Ai shtoi: “Presidenti Trump dikur tha: ‘Ajo që ka rëndësi nuk është familja në të cilën keni lindur, por ajo që ndërtoni’. Ne duhet të ndërtojmë marrëdhënien më të ngushtë të mundshme me Amerikën, dhe – po, një marrëdhënie të re – por si evropianë, jo vetëm si kombe të veçanta. Kjo është arsyeja pse ne kemi nevojë për një politikë të jashtme të unifikuar, një diplomaci të koordinuar, politikën e jashtme të një Evrope të përbashkët”.
Me shumë vende evropiane që po përballen me elektorat gjithnjë e më shumë euroskeptikë, idetë e tij për integrimin nuk kanë gjasa të marrin hov, por vërejtjet e tij mund ta nxisin Evropën në diskutime më të hollësishme rreth rolit ushtarak që mund të luajnë në Ukrainë, duke përfshirë vendosjen e trupave në terren për të mbrojtur një armëpushim.
