Nga Gianluca Di Feo
Ultimatumi i Donald Trump ka vënë edhe Europën me shpinë pas murit, duke e detyruar të përballet me çështje të lëna pezull për shumë kohë. Pyetja që ka qarkulluar me nxitim mes kancelarive dhe shtabeve të përgjithshme gjatë orëve të fundit është vetëm një: a do të ishim në gjendje të mbështesnim rezistencën e Kievit nëse SHBA do të ndërpriste ndihmën?
Askush nuk dëshiron një përplasje me Shtëpinë e Bardhë, por për të negociuar me besueshmëri, duhet të dihen kapacitetet që pjesa tjetër e NATO-s mund të vërë në dispozicion. Dy pikat kryesore dhe më urgjente të diskutuara janë: inteligjenca dhe armët kundërajrore.
Vëzhgimi nga hapësira, nga ajri dhe nga antenat që kapin komunikimet është thelbësor për të parashikuar lëvizjet e Moskës dhe për të planifikuar sulmet me dron të Ukrainës në thellësi të territorit rus. Për këtë çështje ka një farë optimizmi: burimet ekzistojnë, por duhet të integrohen mes tyre. “Instrumentet amerikane janë unike. Kjo është e qartë: janë të pazëvendësueshme, edhe në nivel të Aleancës Atlantike,” ka deklaruar për Politico James Appathurai, kreu i programit të inovacionit të NATO-s, Diana. “Në të njëjtën kohë ekzistojnë zgjidhje komerciale që pak vite më parë as nuk imagjinoheshin.” Bëhet fjalë për yjësi satelitësh që ofrojnë imazhe me rezolucion pak më të ulët se ato ushtarake, por që mbulojnë të gjithë planetin. Appathurai përmend kompaninë finlandeze Iceye, që ofron tashmë imazhe për Kievin dhe ushtritë evropiane. Ka edhe disa kompani të tjera, si dhe satelitë zbulues të shërbimeve sekrete: Franca, Gjermania dhe edhe Italia kanë sisteme të avancuara. Pengesa kryesore mbetet xhelozia kombëtare, e cila duhet kapërcyer për të krijuar një qendër të vetme menaxhimi që të mbajë vazhdimisht nën vëzhgim gjithçka i duhet Ukrainës.
Mburoja ajrore e Kievit, që nga qershori, po merr shumë pak raketa tokë-ajër: donacionet amerikane kanë përfunduar dhe programi Purl – shitjet e armëve amerikane të paguara nga vendet e BE-së – po rezulton jashtëzakonisht i ngadaltë. E vetmja mënyrë për vendet “e vullnetit të mirë” për të mbështetur rezistencën është të heqin dorë nga rezervat e tyre. Berlini, Athina, Haga, Stokholmi, Bukureshti, Madridi kanë qindra sisteme Patriot, të cilat i konsiderojnë të domosdoshme për sigurinë kombëtare. E njëjta gjë vlen edhe për Aster 30 të Londrës, Parisit dhe Romës, që furnizojnë bateritë Samp-T, dy prej të cilave ndodhen tashmë në Ukrainë por kanë mbetur pa raketa. Pyetja thelbësore është: a ekziston vullneti politik për të ulur mbrojtjen e tyre kombëtare për të vazhduar luftën kundër Rusisë?
Deri tani, përgjigjja ka qenë jo. Por perspektiva e një “paqje të padrejtë” shihet nga shumë qeveri – veçanërisht ato skandinave – si rrezik për të ardhmen e afërt, sepse mund të shërbejë si parathënie për agresione të tjera ruse. Në këtë llogaritje ndikojnë dy faktorë. I pari është rritja e prodhimit ushtarak: prodhimi i municioneve të artilerisë është tani gjashtë herë më i lartë se në vitin 2022. Edhe për armët kundërajrore evropiane si Aster 30 ka rritje të vazhdueshme, dhe Macron thuhet se është shprehur pro furnizimeve të shpejta. Ndërkohë, brenda fundit të vitit 2026 do të hyjë në funksion super-fabrika bavareze e Patriotëve.
Megjithatë, analizat evropiane bazohen mbi një skenar më ndryshe nga ai i Trump. Të gjithë e konsiderojnë dramatike gjendjen e Ukrainës, por edhe Putini ka nevojë ta mbyllë shpejt luftën. Rezultatet në terren janë të kufizuara: rrethimi i Pokrovsk zgjat prej një viti e gjysmë; për të pushtuar pjesën tjetër të Donetsk, në veçanti qytetet-fortesa Kramatorsk dhe Sloviansk, mund të duhet po aq kohë. Rënia e çmimit të naftës po rëndon mbi financat e Moskës, e cila është detyruar të vendosë taksa jo popullore dhe të shkurtojë investimet në ekonominë e saj të fuqishme të luftës. Edhe makineria e rekrutimit, që deri në verë siguronte vullnetarë me bollëk, po ngadalësohet, ndërsa mobilizimi i rezervistëve – aktualisht i shpërndarë për mbrojtjen e rafinerive në Rusi – është pritur me frikë dhe mosbesim.
Pra, pa një marrëveshje, konsensusi ndaj Kremlinit rrezikon të tronditet. A është një lojë e rrezikshme? Diplomatët dhe gjeneralët e BE-së e shohin këtë situatë si një mundësi për të negociuar sot një paqe të pranueshme për Kievin. Ndërkohë, 28 pikat e Trump interpretohen si një përsëritje e marrëveshjes që ai arriti në Afganistan, pa përfshirë aleatët – dhe të gjithë e dinë se si përfundoi ajo./La Repubblica
