Pas disa ditësh bisedime intensive dhe mosmarrëveshjesh për sasinë e fondit apo mënyrën e shpërndarjes së tij, liderët e Bashkimit Europian më në fund arritën në një përfundim që ka marrë miratimin e të gjithëve.
Buxheti për të cilën janë dakordësuar krerët e Unionit ka vlerën e 1 trilion eurosh për Bashkimin Europian dhe një paketë speciale për ndihmën për ekonomitë e prekura nga pandemia. Buxheti ka një afat shtatë vjeçar, ndërkohë që paketa e përcaktuar për ndihmën nga pandemia ka vlerën e 750 miliardë eurosh. Fondet për luftën kundër koronavirusit do t’u ndahen vendeve më të goditura në formë kredish dhe grantesh.
Mosmarrëveshjet e katër ditëve rresht, ishin për pika të tilla si një kontroll më i shtuar ndaj shpenzimeve ndërsa vendet më pak të pasura si Spanja dhe Italia kërkoni zvogëlim të kufizimeve. Në fund udhëheqësit arritën një kompromis që 390 miliardë euro të ndahen si grante të pakthyeshme ndërsa 360 miliardë të ndahen si kredi me kamata të ulëta. Kryeministri holandez Mark Rutte, e cilësoi marrëveshjen “një paketë e mirë që mbron interesat e Holandës dhe që do ta bëjë Evropën më të forte”.
Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, e vlerësoi paketën si një sukses për të 27 vendet anëtare dhe marrëveshjen, të duhur për Evropën tani. “Kemi hedhur themelet financiare për BE-në për shtatë vitet e ardhshme dhe i dhamë një përgjigje kësaj krize, ndoshta më të madhes të Bashkimit Evropian”, tha kancelarja gjermane Angela Merkel. Presidenti francez Emmanuel Macron e cilësoi ditën e djeshme si një ditë historike për Evropën.
Parlamenti Europian si hallka e fundit
Marrëveshja e arritur për buxhetin shtatëvjeçar të BE-së dhe Fondit të rimëkëmbjes, tani duhet të miratohet nga Parlamenti Evropian, ndërsa kryetari David Sasoli paralajmëroi përmirësim të paketës. Ditën e enjte, eurodeputetët do të zhvillojnë një seancë plenare të jashtëzakonshme, në të cilën së pari do të debatojnë për kompromisin e arritur, pas së cilës do të fillojnë negociatat ndërmjet Parlamentit dhe Këshillit derisa të arrihet marrëveshje përfundimtare mes dy vendimmarrësve.
“Kjo është marrëveshje e paprecedentë në mes qeverive për të ringjallur ekonominë evropiane. Tani duhet të punojmë për të përmirësuar këto mjete, nuk do të heqim dorë nga korniza ambicioze financiare shumë-vjeçare në lidhje me burimet tona. Parlamenti Evropian do të punojë për të mbrojtur interesat e qytetarëve të BE-së”, shkroi David Sasoli në një postim në Twitter pas njoftimit për kompromisin përfundimtar.
Fondi i rimëkëmbjes, megjithëse mbetet në 750 miliardë euro siç u propozua nga Komisioni Evropian, me mbështetjen e Gjermanisë dhe Francës është dukshëm më i dobët për sa i përket pjesës së granteve. B erlini dhe Parisi kërkuan 500 miliardë grante, dhe më në fund, nën presionin e vendeve të ashtuquajtura “kursimtare” si Holanda, grantet do të arrijnë në 390 miliardë dhe do të shoqërohen me mbikëqyrje të rreptë të reformave nga Komisioni Evropian. Grantet përfaqësojnë bashkimin e borxheve të shteteve anëtare, koncept që deri më tani ishte i papranueshëm për Gjermaninë. Tani Berlini udhëheq grupin e vendeve që kërkojnë solidaritet më të madh.
Edhe pse “kursimtarët” kanë kufizuar parimin e ambicies, pjesa më e madhe e shohin marrëveshjen si thyerjen e një nga tabutë më të mëdha në BE, borxhet e përbashkëta. Shtetet anëtare gjithashtu kanë rënë dakord të ndajnë 30% të shpenzimeve të tyre për veprimet klimatike. Një nga debatet më të nxehta me Parlamentin pritet të jenë “burimet vetanake” të buxhetit të BE-së, pra të ardhurat e BE-së që nuk varen nga kontributet kombëtare. Konkluzioni përfundimtar thotë se në vitet e ardhshme BE-ja, do të punojë në reformimin e sistemit të burimeve vetanake.
